"Τη μάνα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ
Ψηλά που με νανούριζες καημένo Καρπενήσι!
Τρανά πλατάνια ξεδιψούν στις βρύσες με το κρύο νερό
Σαρακατσάνα ροβολάει και πάει για να γεμίσει.

Με κρουσταλλένια σφυριχτά, σε λόγγους φεύγουν σκοτεινούς
κοτσύφια και βοσκόπουλα με τα λαμπρά τα μάτια,
νερά βροντούνε στο γκρεμό και πάνε προς τους ουρανούς
ίσια κι ορθά, σαν την ψυχή της Ρούμελης, τα ελάτια..."

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Κυλιόμενο

13/4/24

Από τον Άβορο Λιδωρικίου Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1929)

 

Προλεγόμενα

   Ο Άβορος Λιδωρικίου, είναι ορεινό χωριό κοντά στην τεχνητή λίμνη Μόρνου, σε υψόμετρο 670 μ. στην περιοχή Δωρίδας του νομού Φωκίδας.

Άβορος ( η φωτογραφία ελήφθη από τη θέση Αλώνια), Βικιπαίδεια
  Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 102 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2024.

   Για το τελικό αποτέλεσμα χρειάστηκε αρκετός χρόνος. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (EllisIsland). Η έρευνα απέδωσε 28 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα) και τελικά βρέθηκαν τα 102 ονόματα μεταναστών. Υπόψη ότι δεν ξέρω επώνυμα των κατοίκων της. Δεν το έχω επισκεφθεί.

7/4/24

Η επιβραδυντική άμυνα των Βρετανών στις Θερμοπύλες και στη διάβαση Μπράλου (Απρίλιος 1941)

 Κατά τη γερμανική εισβολή

Κωνσταντίνου Αθαν. Μπαλωμένου, φυσικού

 

Πρόλογος

Μπέρναρντ Φρέυμπεργκ
   Από τις αρχές του 1941, ήταν γνωστή η επιθυμία των Βρετανών για δημιουργία νέου συμμαχικού μετώπου απέναντι στους Γερμανούς. Τις εξελίξεις στο αλβανικό μέτωπο και τις επιτυχίες των Ελλήνων παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον και οι Γερμανοί. Όμως, το Μάρτιο 1941 διαψεύστηκαν οι ελπίδες για τη σύμπτυξη βαλκανικού μετώπου με Ελλάδα, Γιουγκοσλαβία και Τουρκία, συνεπικουρούμενες από το βρετανικό εκστρατευτικό σώμα. Το τελευταίο περιλάμβανε κυρίως μονάδες Αυστραλών και Νεοζηλανδών (γνωστές με το όνομα ANZAC[1], που είναι το ακρωνύμιο των λέξεων Australian and New Zealand Army Corps). Επικεφαλής ήταν ο υποστράτηγος Φρέυμπεργκ (19η Αυστραλιανή Ταξιαρχία) και ο αντιστράτηγος Μακέη (6η  Νεοζηλανδική ταξιαρχία).

   Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς, για το σκοπό αυτό, είχε ζητήσει 10 βρετανικές μεραρχίες, οι δε Άγγλοι πρότειναν 2-3 μόνον και μετά από 2 μήνες. Μετά τον αιφνίδιο και περίεργο θάνατο του Ι. Μεταξά (στις 21 Ιανουαρίου 1941), η ίδια διάσταση απόψεων παρέμενε. Η οργάνωση άμυνας στη γραμμή του ποταμού Αλιάκμονα ήταν πολύ δύσκολη, με τον όγκο του ελληνικού στρατού κυρίως στην Αλβανία και  τον υπόλοιπο στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο.

20/3/24

Από την Ερατεινή Φωκίδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1920)

 

Προλεγόμενα

   Η Ερατεινή ανήκει στο νομό Φωκίδας. Είναι παραθαλάσσια περιοχή με αναπτυγμένο τουρισμό και ξενοδοχεία. Έχει αναπτυγμένη κτηνοτροφία, αλιεία και ελαιοκαλλιέργεια. Δεν την έχω επισκεφτεί.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από την Ερατεινή. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια. Η έκπληξη είναι ότι βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία μόνο για 9 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2022. 

18/3/24

Δέκα Έλληνες – Τραγούδημα για το Εικοσιένα

 του Δημήτρη Κ. Καραθεοδώρου

 

 

 

Τετρακόσια χρόνια τώρα

μέσα στης σκλαβιάς την μπόρα

έμαθα να ξαγρυπνώ.

Κι ήρθε η ώρα η μεγάλη

κράτος να γενώ και πάλι

κι απ’ τη νύχτα μου ξυπνώ.

 

Δέκα Έλληνες όλη η μαγιά σου

δύο σακούλια βόλια τ’ άρματά σου

Πολεμάρχοι του Σουλίου

Αγιομάρτυρες της Χίου.

10/3/24

Από το Γυφτοχώρι (Κάτω Καλλιθέα) Σπερχειάδας Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1915)

 

Προλεγόμενα

Κάτω Καλλιθέα (από το youtube)
   Το Γυφτοχώρι είναι ένα ημιορεινό χωριό στα νότια της κοιλάδας του Σπερχειού, σε υψόμετρο 180 μ., κοντά στη Σπερχειάδα Φθιώτιδας. Ανήκει διοικητικά στο δήμο Μακρακώμης. Το 1915 μετονομάστηκε σε Καλλιθέα Σπερχειάδας και το 1940 σε Καλλιθέα. Στην παρούσα εργασία, που αναφέρεται στη χρονική περίοδο 1906-1915, θα την αναφέρουμε με το παλιό όνομα.

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν από το Γυφτοχώρι. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 24 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2024.

4/3/24

Οικογένεια και καφε-ουζερί Ζέρβα στη Λαμία

 Ονομαστά μαγαζιά που έκλεισαν

 

Πρόλογος

   Η σκέψη ήταν από χρόνια στο μυαλό μου. Στο χώρο της εστίασης και ειδικά για τα Ουζερί της Λαμίας, τρία ήταν τα περιώνυμα μαγαζιά: Μισιρλής, Ζέρβας και Μεργιάς. Η γνωριμία μου, διαδικτυακά, με τον Θωμά Χρ. Ζέρβα, φαρμακευτικό αντιπρόσωπο, ήταν η ευκαιρία να του ζητήσω στοιχεία για την οικογένεια και φυσικά για το Ουζερί. Αυτός αποτάθηκε στο συγγενή του Χρήστο Ιωάν. Ζέρβα, δικηγόρο, από το Ευπάλιο Δωρίδας, του οποίου η βοήθεια ήταν πολύ σημαντική. Έτσι έλαβα ένα μικρό ιστορικό της οικογένειας, αναγκαίο για την παρουσίαση αυτή. Τους ευχαριστώ ιδιαίτερα.

   Η εργασία θέλει να προβάλει τη διαδρομή της οικογένειας και τη συμβολή μερικών μελών αυτής στη δημιουργία και πολύχρονη λειτουργία του ομώνυμου Ουζερί στη Λαμία.

 

29/2/24

Άδικα καταδικασμένος αμπλιανίτης, αποκτά χάρη από το βασιλιά Όθωνα (1836-37)

 Από υλικό αρχείου των ΓΑΚ

 

Πρόλογος

    Είναι ένα περιστατικό, που βρέθηκε στα αρχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης. Ο καλός φίλος και ερευνητής Γιώργος Δημητρίου, μου έδωσε το χειρόγραφο υλικό και τον ευχαριστώ. Το καταγράφω για την ιστορία της Άμπλιανης.

Κωνσταντίνου Αθαν. Μπαλωμένου

 

1.    Γενικά

Όθων
   Είμαστε στα πρώτα - ελεύθερα από τους Τούρκους - χρόνια του ελληνικού κράτους. Η μεγάλη προσπάθεια του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831) για στοιχειώδη οργάνωση, οδήγησε στη δολοφονία του. Ως βασιλεύς της Ελλάδος ορίστηκε από τις 6 Φεβ. 1832 ο ανήλικος Όθων, αλλά ανέλαβε την 1η Ιουνίου 1835. Τα οικονομικά προβλήματα της χώρας (από μεγάλα δάνεια) και η πολιτική που ασκήθηκε, σ’ έναν λαό, που αντιμετώπιζε φτώχεια, οδήγησαν σε αντίδραση. Η ασφάλεια, ειδικά στην ορεινή περιφέρεια της χώρας, ήταν μεγάλο πρόβλημα. Υπήρχαν στρατιωτικά αποσπάσματα, για να αντιμετωπίσουν περιστατικά απείθειας ή ανταρσίας, οι δε ποινές ήταν σκληρές.

 

                      2.    Ιστορικό

   Οι κάτοικοι της Άμπλιανης Ευρυτανίας ήταν νομάδες κτηνοτρόφοι και τη χειμερινή περίοδο η οικογένεια και τα ποίμνια μετακινούνταν στα πεδινά, της περιοχής Μεσολογγίου ή Λαμίας (ή Λοκρίδας). Είχαν αυτονομία αγαθών σε διατροφή και ενδυμασίες (ρούχα), ενώ άλλα αναγκαία είδη τα πλήρωναν σε είδος.

  Το 1836 συνέβη ένα περιστατικό. Μία ομάδα, που τα μέλη της χαρακτηρίστηκαν ως αποστάτες, στην οποία περιλαμβανόταν κάποιος ονόματι Καινούργιος, έκλεψε κάποια ζώα (πιθανά για να φάνε), αλλά απήγαγε και κάποιους αμπλιανίτες, με πιθανό λόγο τα λύτρα ή για ως ομήρους για προστασία τους. Οι περισσότεροι ήταν νέοι στην ηλικία, αλλά σ’ αυτούς περιλαμβανόταν κι ένας ηλικιωμένος 65 περίπου ετών, που ονομαζόταν Γεώργιος Φλώρος Καλαρρίτης.